తెలుగులో సైన్సు టర్మినాలజీ

 

http://www.andhrabhoomi.net/content/science-terminology

తెలుగులో సైన్సు టర్మినాలజీ (Science Terminology in Telugu)

నేను పదవ తరగతి వరకు తెలుగులోనే చదువు సాగించాను. రెండవ తరగతిలోనో, మూడవ లోనో ఉండగా పంతులమ్మ కొన్ని అంకెలిచ్చి, ‘ఆరోహణా క్రమం’ మరియు ‘అవరోహణ క్రమం’లో వ్రాసి తీసుకుని రమ్మన్నారు. నాకు ఒక పట్టాన తలకెక్కలేదు. ఆ ‘ఇంటి పని’ (హోంవర్క్) మా బాబాయి చేసిపెట్టాడు.మరునాడు పంతులమ్మ మెచ్చుకుంది. కానీ తర్వాత పరీక్షలో వ్రాయలేకపోయాను. ఎందుకంటే, మొదటగా ఆ రెండు మాటలకు తెల్లములు గుర్తుపెట్టాలి. ఏది ఎక్కే వరసో, ఏది దిగే వరసో తెలిసేది కాదు. పెద్ద తికమకగా అనిపించేది. ఆ మొదటి ఒకటీ లేదా రెండు అక్షరాలలోనే తేడా ఉంటుంది. అది మొదలు, అలాంటి మాటలు కొరకరాని కొయ్యలుగా, పంటి కింద రాళ్ళలాగా పైకి పోతున్నకొద్దీ చాలా తగిలాయి. మన బడి పుస్తకాల్లో ఇలాంటివి కోకొల్లలు. మచ్చులు: తరంగదైర్ఘ్యము, అకశేరుకము, సంతృప్త ద్రావణము, భాష్పీభవనము, క్షమశీలి, సుప్తావస్థ మొ.

అలాంటి మాటలు ఎందుకు  కష్టంగా ఉండేవో నాకు ఈ నడుమనే తెలిసినది. ఆ ఇబ్బంది ఎందుకంటే అవి తెలుగు మాటలు కావు గనుక. ఎందుకంటే అవి మనకి అర్థముకాని సంస్కృత మాటలు కాబట్టి. పుస్తకాలు వ్రాసేవారు గొప్పలకు పోయి అర్థంకాని సంస్కృత టర్మినాలజీ వాడేకన్నా చక్కగా తెలిసిన తెలుగులో మాటలు వాడవచ్చు కదా అని అనిపిస్తుంది. అప్పుడు అల్లాంటి ఇబ్బంది తప్పుతుంది కదా. ఆ పుస్తకాలను తయారుచేసినవారు గట్టిగా నిర్ణయించినట్టున్నారు తెలుగు నుడి శాస్త్రం చదవడానికి పనికి రాదని. ఇంకా, ఎలాగైనా చేసి అర్థం అయినా కాకపోయినా సంస్కృత మాటలే వాడాలి అనీ. నిజంగా కొందరంటున్నట్టుగా, తెలుగులో టర్మనాలజీకి తగినన్ని మాటలు లేకపోతే, ఆంగ్ల మాటలే ఉన్నవి ఉన్నట్టుగా వాడవచ్చుగా. కఠినమయిన సంస్కృత పదబంధాలను సృష్టించడమెందుకూ దానికి తెలుగు అని పేరుపెట్టడమెందుకూ? ఆంగ్ల మాటలే వాడితే ఆ పండితుల శ్రమ తగ్గేదీ ప్రభుత్వానికి చాలా డబ్బు ఆదా అయ్యుండేదీ. పెద్దబడి (హై స్కూల్) సైన్సు పుస్తకాల్లో జడుపు పుట్టించే కొన్ని మాటలను క్రింద చూపినట్టుగా తేలికగా తెలుగులో ఎందుకు అనకూడదు? 

ఇంగ్లీష్                                           సంస్కృతం                                  తెలుగు
heat                                      ఉష్ణము                             వేడి/ఉడుకు/కాక
temperature                         ఉష్ణోగ్రత                    వెచ్చదనము/ఉడుకుదనము

                                                                                    (పై మాటకు 'దనము ' చేరిస్తే సరి)
thermometer                       ఉష్ణమాపకము                      వేడికొల (వేడిని కొలిచేది)
boiling point                       భాష్పీభవన స్థానం                 ఆవిరగు   తావు/మట్టు  

melting point                       ద్రవీభవన స్థానం                   కరుగు తావు/మట్టు

freezing point                     ఘనీభవన స్థానము               గడ్డకట్టు తావు/మట్టు
latent heat                         గుప్తోష్ణం                       మరుగు వేడి /దాగిన వేడి (దాగియున్న

                                                                                        వేడి;మరుగు=రహస్యము)

 expansion                            వ్యాకోచం                             సాగుదల 

contraction                           సంకోచం                             కురచదల 
friction                                 ఘర్షణ                             రాపిడి/ఒరిపిడి
coefficient                           గుణకం                           హెచ్చరి (హెచ్చించేది)
linear expansion-
 -coefficient                      దైర్ఘ్య వ్యాకోచ గుణకం           పొడవు సాగుదల హెచ్చరి
momentum                         ద్రవ్యవేగము                         ముద్దవడి(ముద్ద లేదా మొత్తమును    

                                                                                                  బలముతో హెచ్చించగా వచ్చేది)

torque                                బలభ్రామకం                   బలపొడవు(బలమును పొడవుతో హెచ్చించగా                  

                                                                                                     వచ్చేది)/
                                                                                    టార్కు (ముందు  చెప్పిన తెలుగు మాట  
                                                                                                                  తికమకగా ఉంటే) 

kinetic energy                     గతిశక్తి                           కదలుసత్తువ
potential energy                 స్థితిశక్తి                      ఎత్తుసత్తువ/అంతస్తుసత్తువ/మట్టపుసత్తువ
Acceleration                       త్వరణం                          వడిపాటు
Blackbody                        కృష్ణ వస్తువు                     కఱ్ఱియురువు
Barometer                        భారమితి                             ఒత్తిడికొల
Bar magnet                   దండాయస్కాంతం             సాయసూదంటు (సాయగా(తిన్నగా) 

                                                                                                                 ఉన్నసూదంటు)

magnetism                       అయస్కాంతతత్వం                  సూదంటుతనం

Atmospheric pressure         వాతావరణ పీడనం                   చుట్టుముట్టుక ఒత్తిడి
Circular motion               వృత్తాకార చలనం                      గుండ్రటి  ఉదిల/పల్లట/వెగడు
Conduction                      వహనం                                పాఱుదల/పారు
Conductor of heat            ఉష్ణ వాహకం                               వేడి పారనిచ్చేది
Conduction electrons      వాహక ఎలక్ట్రాన్లు                       పారే ఎలక్ట్రాన్లు
Convection                    ఉష్ణ సంవహనం                         వేడి కూడిపారు(డు)
Density                           సాంద్రత                             చిక్కదనం/దట్టదనం
Free fall                         స్వేచ్చా పతనం                           విచ్చల పాటు
Wave                              తరంగం                                      అల
Wavelength                    తరంగ దైర్ఘ్యం                                అలపొడవు
Frequency                         పౌనః పున్యం                            తరచుదనం
 capacitor                          క్షమశీలి                               నిలవరి (విద్యుత్తును నిలవ చేసేది)
Longitudinal waves        అనుదైర్ఘ్య తరంగాలు            పొడవెంబడి అలలు (పొడవు వెంబడి అలలు)
                                                                            /ఇరుసెంబడి అలలు(ఇరుసు వెంబడి

                                                                                                        అలలు, ఇరుసు=అక్షము)   

Transverse waves      తిర్యక్ తరంగాలు               పొడమడ్డపు అలలు (పొడవుకి అడ్డంగా ఉండే 

                                                                                                                          అలలు)

                                                                            /ఇరుసడ్దపు అలలు (ఇరుసుకి అడ్డముగా 

                                                                                                                     ఉండే అలలు)

Geographical axis      భౌగోళీయ అక్షం                నేలగుండిరుసు (నేల +గుండు+ ఇరుసు )  

                                                                                       /పుడమిరుసు

పూనుకుంటే ఇలా తెలుగు కుదురు మాటలనుండి, బొచ్చెడన్ని మాటలను పుట్టించవచ్చు. అంతే కానీ, శాస్త్రపదాలంటేనే సంస్కృతమన్నట్టుగా ఉండకూడదు. నిజంగా ఎటు చూసినా తెలుగులో ఏదైనా మాట దొరకకపోతే, మన తోబుట్టు నుడులయిన ద్రావిడ నుడులనుండి అప్పు తెచ్చుకోవచ్చు. అక్కడా చిక్కకపోతే, సంస్కృతమునుండి తెచ్చుకోవడములో తప్పులేదు. అక్కడా దొరకకపోతే, ఇంగిలీషు మాటను కొద్ది మార్పులతో తెలుగించవచ్చును(బస్ --> బస్సు రీతిగా).  పైన నేను మీ ముందు పెట్టిన మాటలు నూటికి నూరుపాళ్ళు సరిపోకవచ్చు. అది ఒక చిరుపూనిక మాత్రమే .  తెలుగు నుడి పలుకుబడి, నడక మరియు శాస్త్రం తెలిసిన వారు మరింత మెరుగుగా తెలుగించవచ్చు.

కొందరు కొన్ని అభ్యంతరాలను లేవనెత్తవచ్చు. మొదటగా, సంస్కృతములో టర్మినాలజి తయారు చేయటము తెలుగుతో పోలిస్తే తేలిక కాబట్టి  సంస్కృతములోనే చేస్తున్నారు అని. అయితే మన నుడిలో తయారు చేసుకోవాలి లేదా శ్రమ లేకుండా ఇంగిలీశునుండి తెలుగుకి తగ్గట్టుగా తీసుకోవాలిగానీ ఇంకేదో నుడిలో తేలిక అని చెప్పి ఆ నుడిలో టర్మినాలజి తయారుచేసి దాన్ని తెలుగువారి నెత్తిన రుద్దడము ఏమిటి? ఇంతకన్నా తెలివితక్కువతనము ఇంకా ఏదైనా ఉంటుందా? అవును, సంస్కృతములో ధాతువులూ ఉపసర్గలూ ప్రత్యయాలూ మొదలగు కొత్తమాటల పుట్టింపుకి కావలసిన సరుకు చక్కగా పుస్తకాల్లో వ్రాసారు. కానీ తెలుగులో అంత కృషి జరగలేదు. అంతే కానీ తెలుగు చేవలేని నుడి మట్టుకు కాదు. ఇప్పటికే పుస్తకాలకెక్కిన తెలుగు ధాతువులను కొత్త మాటల పుట్టింపులో ఎందరు వాడుతున్నారు? ఇదే 'నుడి' పుటలో వస్తున్న 'ఆంధ్రదాతుమాల'ను చక్కగా వాడుకోవచ్చుకదా. ఉన్నవాటిని కాదని వేరే నుడుల వెంట పడడమెందుకు? కొంత కష్టమయినా మన పంట మనము పండించుకోవాలిగానీ ఎల్లకాలము ఇతరులనుండి అప్పు తెచ్చుకోవటం సరి కాదు కదా.  ఇప్పటికే శాస్త్ర టర్మినాలజి తయారు చేసినారు గనక వాటిని మార్చపూనుకోవడము, మునుపటి ప్రయత్నాన్ని దండగ చేయడమవుతుందనో, ఇప్పటికే ఇవి ప్రజల్లోకి వెళ్ళిపోయాయి కావున మార్చకూడదు అనో కొందరనవచ్చును.  ఈ అభ్యంతరము సరియయినది కాదు. ఎందుకంటే, చదివేవారికి తెల్లమవడము ముఖ్యము కానీ ఎవరో కొందరు పండితులు కష్టపడ్డారు కాబట్టి, బరువయినా కొరుకుడు పడకపోయినా చివరి వరకూ ఆ మాటలను మోయాలనడము సరికాదు. సంస్కృత మాటలు ప్రజల్లోకి ఇప్పటికే వెళ్ళిపోయాయనే అడ్డంకి కూడా అంత పస గలది కాదు. ఎందుకంటే, శాస్త్ర పదాలు అందరూ చదివేవి కాదు. ఆ శాస్త్రము చదివేవారికి మాత్రమే అవి ఒక ప్రత్యేక తెల్లములను తెలుపుతూ, మిగతావారికి అవేవో వేరే నుడి మాటలలాగా అనిపిస్తాయి. అందునా ఈ మాటలు (ఇప్పటికే ఉన్న సంస్కృత శాస్త్ర మాటలు) ఆ శాస్త్రము  గఱపే(బోధించే) చాలా మంది పంతులయ్య(మ్మ)లకు కూడా సరిగ్గా తెల్లముకావు. ఎవరికైనా సంస్కృతము వచ్చిఉంటే వారికి తెలిసే వీలు ఉంది. 

(మిగతా వచ్చేవారం)