మొదటి ముక్క(భాగం):
చిన్న ఊరే కదా ఎక్కువ మాటలు ఉండవనుకుంటే పొరపాటే. అలా తలపోస్తుండగానే ఎన్నెన్ని మాటలు కదలాడాయి నా కళ్ళ ముందు. ఊరిలో ఒక్కొక్కరు ఒక్కోలా మాట్లాడతారు. అది కులాన్ని బట్టి(ఇది ముమ్మాటికీ నిక్కము. ఇలా కులం పేరు ఎత్తడం అంత బాగలేక పోయినా, ఊర్లల్లో ఉన్న సంగతది. దాన్ని ఎలా మరువగలం?), బ్రతకడానికి చేసే పనిని బట్టి, మనిషిని బట్టి ఇలా రకరకాలుగా మారుతుంది. మచ్చుకి, కృష్ణా పెవ్వంటెకము(జిల్లా) నుండి వచ్చి మా ఊరిలో కుదురుకున్న వారి మాటలు వేరుగా ఉంటాయి. వారు మా ఊరిలో ఉండబట్టి చాలా ఏండ్లు గడుస్తున్నా వారి మాటల్లో తేడా తెలుస్తూనే ఉంటుంది. ఇంకా దూర నాడులలో చుట్టాలు(బంధువులు) ఉన్న వారి కొన్ని మాటలు కొంత తేడాగా ఉంటాయి. మంది చిన్నప్పటి నుండి ఏ మాట అలవాటయితే దాన్నే వాడతారు .అది ఒక్కొక్కరికి ఒక్కో రకంగా ఉంటుంది. మా అమ్మ మా నాన్నను 'నాన్న' అని పిలవాలని నాకు నేర్పి, ఆమె మాత్రం వాళ్ళ నాన్నను( మా తాతను) 'అయ్యా 'అని పిలుస్తుంది. ఇలా ఒక్క చిన్న ఊరిలోనే ఇన్ని తేడాలున్న నుడిని, వారి మాటలను ఒక్క చోట కూర్చాలనుకోవడం కడలిని కడవన బట్టాలనుకోవడమే కాదా? ఇంకా నేను చూడని మా ఊరు ఎంతో ఉంది. నాకు తెలియని మాటలు ఎన్నో ఉన్నాయి. అయినా తెగువ(ధైర్యం)తో ముందడుగు వేస్తే నడక అదే సాగకపోతుందా అని మొదలుపెట్టాను, నా కళ్ళలోంచి మా ఊరిని మీకెల్లరకు చూపించడానికి (నాకు అదనంగా రెండు కళ్ళు ఉన్నాయిలెండి). నాకు ఏ మాటో గుర్తుకు రాక పోతేనో, తెలియక పోతేనో, మా అమ్మనాన్న ఉండనే ఉన్నారు తెలియజెప్పడానికి. వాళ్ళు నాకింకా ఎన్ని నేర్పుతున్నారో కదా...
ఎక్కడ మొదలు పెట్టాలా అని తలపోసి తలపోసి, చివరికి 'పొద్దు 'తోనే మొదలుపెట్టితే పోలే అనిపించింది.
మొదటగా ఉన్నదున్నట్టు మాటను యాసతో కలిపి వాసనా, చవీ చెడకుండా వ్రాస్తాను. ఆపై, ఆ మాట వ్రాతలో ఎలా ఉండాలో వ్రాసి, అటు పిదప దాని తెల్లము (వేరే సీమల తెలుగు, సంస్కృతం, ఆంగ్లం లో) వ్రాస్తాను.అక్కర పడిన చోటల్లా చిన్న వ్యాఖ్య వ్రాస్తాను.
మా.ఊ.మా. : సంస్కృతం, ఇంగ్లీషు
౧.పొద్దెక్కింది=sun rose
(పొద్దు+ఎక్కింది, పొద్దు=సూర్యుడు)
౨. పొద్దు బొడిచింది= సూర్యుడు ఉదయించాడు
(పొద్దు పొడిచింది, పొద్దు పొడుపు = సూర్యోదయం)
౩. తెల్లారింది= It has dawned
౪.పొద్దున=ఉదయాన
౫.పగులు=మధ్యాహ్నం
౬.పొద్దుగూకింది=sun has set, సూర్యుడు అస్తమించాడు
(పొద్దు క్రుంగుట, sun going down the horizon)
౭.పైటేల్ల, పైటిపూట=మధ్యాహ్నం సమయంలో , at noon
( పైటి+ఏల్ల, పగటి వేళ)(పగటి పూట)
౮.పొద్దటి పూట= ఉదయాన, in the morning
౧౦.మాపటేల్ల, మాడపూట, సందేల్ల= సాయంత్రాన, in the evening
(మాపటి వేళ,మాపు=సాయంతం), (మాపటి పూట), (సంధ్య వేళ)
౧౧.సుక్కలు గాసేటేల్ల(చుక్కలు కాసేటి వేళ)= నక్షత్రాలు కంటికి కనిపించడం అప్పుడే మొదలవుతున్న వేళ
(చుక్కలు ఆకాశానికి కాస్తున్నాయి అనే తెల్లంలో. చుక్కలు(నక్షత్రాలు) నింగికి(ఆకాశానికి) కాస్తున్నాయట, చెట్టుకు కాయలలాగా. ఇందులో కవిత్వం లేదంటారా?)
౧౨.సుక్కలు పొడిచినై (చుక్కలు పొడిచినాయి) = stars have appeared
౧౩.రెయ్యి, రేయి, రెయి =రాత్రి, night
౧౪ .నడిరెయ్యి =అర్థరాత్రి, midnight
(రెయ్యి యొక్క నడిమి: నడిరెయ్యి)
౧౫ .కోడి గూసేల్లకు (కోడి కూసే వేళకు) = ఇంకా తెల్లవారకముందే కోడి కూసే సమయానికి
మా ఊర్లో:
'సమయం' అన్న మాటకు మారుగా 'వేళ'ని వాడుతున్నట్టు మీరు గమనించే ఉంటారు. 'వేళ'లోని 'ళ', 'ల్ల'/'ల' గా మారి, 'వే' తన 'వ'కార తనమును కోల్పోయి, వెరసి(totally) మంది నోళ్ళలో పడి 'ఏల్ల' / 'ఏల' గా మారడం కూడా గమనించే ఉంటారు.ఇన్ని మాటల్లో ఇమిడి ఉన్నా 'పొద్దు' అంటే 'సూర్యుడు' అన్న ఊహ నాకెప్పుడూ రాలేదు, పుస్తకాల చదువుల మహిమ మరి. అలాంటి చదువులు ఏవీ చదవని వారంతా సూర్యుడిని 'పొద్దు' అనే అంటారు.
తరువాయి ముక్క వేళకు కలుద్దాం మళ్ళీ.
